भारतात आधुनिकतेच्या आणि विकासाच्या नावाखाली हिरवळ नष्ट झाली, पण काळानुरूप लोकांना समजू लागले आहे की झाडांशिवाय जीवनाची कल्पना करणे व्यर्थ आहे, म्हणूनच सरकार विविध वृक्षारोपण मोहिमाही राबवते. झाडे लावणे आणि फलोत्पादन करणे यामुळेदेखील लोकांना आर्थिक जोड मिळू लागली आहे. म्हणूनच, रोपवाटिका सुरू करणे हा एक चांगला व्यवसाय आहे. रोपवाटिका ही अशी जागा आहे जिथे बियाण्यापासून विविध प्रकारची छोटी रोपे तयार केली जातात. या रोपांची विक्री होईपर्यंत रोपवाटिकेतच त्यांची काळजी घेतली जाते. रोपवाटिकेत सर्व प्रकारची झाडे जसे की, शोभेची रोपे, औषधी रोपे, भाज्या असतात. फुलांची, फळांची रोपे शेतात किंवा कुंडीत लावण्यासाठी तयार होतात, तेव्हा त्यांची विक्री केली जाते.

रोपवाटिका व्यवसायाचे प्रकार :

‘स्ट्रेच प्लांट नर्सरी’ हा रोपवाटिका व्यवसायाचा सर्वात लहान प्रकार आहे. यामध्ये घरे आणि कार्यालयांच्या सजावटीसाठी झाडे विकली जातात. अगदी कमी गुंतवणुकीत तुम्ही याची सुरुवात करू शकता. ‘व्यावसायिक रोपवाटिका’ हा एक मोठा प्रकार आहे. यामध्ये मोठ्या प्रमाणात रोपांची निर्मिती केली जाते. येथे तयार केलेले बियाणे शेतकऱ्यांना विकले जाते. मात्र, ही रोपवाटिका सुरू करण्यासाठी अधिक गुंतवणूक करावी लागणार आहे.

‘लँडस्केप प्लांट नर्सरी’ याला प्रामुख्याने ‘सेवा’ म्हणतात, ज्या अंतर्गत रोपवाटिकेत ग्राहकांना बागकामाची सुविधा दिली जाते, त्यानंतर ग्राहकांच्या घराकडे उपलब्ध असलेल्या बागेत त्यांच्या आवडीनुसार रोपे लावली जातात. रोपवाटिका व्यवसाय सुरू करण्यासाठी जमीन आणि झाडे यांच्याशी संबंधित काही माहिती असणे आवश्यक आहे. यासोबतच तुमच्या परिसरात कोणत्या झाडांना जास्त मागणी आहे, हे शोधून काढावे लागेल. त्यानुसार, रोपे तयार करून, आपण त्यांचा व्यवसाय सुरू करू शकता.

रोपवाटिका व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सर्वप्रथम जमीन लागेल. सुपीक माती, याशिवाय आवश्यक रसायने आणि खते आवश्यक आहेत. झाडे तयार करताना त्यांची देखील काळजी घेतली जाते. आवश्यक उपकरणेही लागणार असून यासोबतच मोठ्या प्रमाणावर व्यवसाय करण्यासाठी कर्मचाऱ्यांचीही गरज भासणार आहे. ज्यांना आधीच बागकाम आणि वृक्ष लागवडीचा अनुभव आहे, अशांची मदत घ्या. दुसरीकडे, रोपवाटिकांमध्ये ग्राहक बर्‍याचदा केवळ कुंडीतीलच रोपे खरेदी करतात, अशा परिस्थितीत कुंड्यांची गरज भासेल.

रोपवाटिका सुरू करण्यासाठी जमीन, बी-बियाणे, खते इत्यादींमध्ये गुंतवणूक करावी लागते. अशा परिस्थितीत केवळ काही हजार रुपये खर्चून व्यवसाय सुरू करता येतो. मोठी रोपवाटिका सुरू करण्यासाठी एक ते दीड लाख रुपये लागतील. दुसरीकडे, जर आपण नफ्याबद्दल बोललो तर, एकदा का रोपे चांगली विकली गेली, तर आपण दरमहा 20-30 हजार रुपये कमवू शकता. जर तुम्ही मोठ्या प्रमाणावर व्यवसाय सुरू करत असाल तर नफा जास्त होईल.