सोयाबीन
सोयाबीन हे एक तेलबिया पीक आहे. सोयाबीनचे मूळ पूर्व-आशिया आहे; मात्र आता ते सर्वत्र उत्पादित केले जाते.

सोयाबीनचा वापर तेल, जैवइंधन, रंग आणि इतर काही वापरासाठी देखील केला जातो. गृहिणी धान्यापासून पीठ बनविताना त्यात सोयाबीन आवर्जून टाकतात. त्यामुळे पोळी, भाकरी मऊसर होते. पाण्याचा चांगला निचरा होणारी सुपीक जमीन सोयाबीन पिकवण्यासाठी चांगली असते. सोयाबीनसाठी जमीन तयार करताना योग्य नांगरणी करावी लागते. सोयाबीन पेरणीसाठी जूनचा मध्य हा सर्वोत्तम काळ आहे. जमिनीत 45-50 सेमी अंतराच्या ओळींमध्ये बियाणे ड्रिल पद्धतीने पेरणे आवश्यक आहे. एक एकर जमिनीत पेरणीसाठी 25-30 किलो बियाणे आवश्यक असते. सोयाबीन वातावरणातील नायट्रोजन वापरू शकते, परंतु ते पुरेसे नाही.

पांढरी माशी, तंबाखू सुरवंट, केसाळ सुरवंट, ब्लिस्टर बीटल हे काही कीटक सोया पिकावर हल्ला करू शकतात. त्यांच्यापासून संरक्षणासाठी योग्य कीटक नियंत्रण पद्धती वापरल्या गेल्या पाहिजेत.
पीक परिपक्व झाल्यावर काढणीसाठी तयार होते. जेव्हा पाने पिवळी पडतात आणि शेंगा सुकतात, तेव्हा पिकाची कापणी करावी.
मध्य प्रदेश हे सर्वात जास्त सोयाबीन पिकवणारे राज्य आहे. गेल्या दोन वर्षांत, मध्यप्रदेशात सुमारे 4.4 दशलक्ष हेक्टर क्षेत्रात सोयाबीनचे पीक घेतले गेले आहे. येथील उत्पादन 3.9 दशलक्ष टन असून सरासरी उत्पादकता 796 – 885 किलो/हेक्टर आहे. सुधारित वाणांचे दर्जेदार बियाणे पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध नसते. सोयाबीन लागवडीखालील बहुतांश क्षेत्र पावसावर अवलंबून आहे. सोयाबीन बियाणे कमीत कमी साठवण्यायोग्य आहे, यामुळे सोयाबीन उत्पादनावर परिणाम होताना दिसतो. इतर खाद्यतेलांच्या तुलनेत सोयाबीन तेल स्वस्त असते.