भारत अन्नधान्याच्या बाबतीत स्वयंपूर्ण आहे. येथे गळीत धान्यापासून पारंपरिकपणे तसेच यंत्रांच्या सहाय्याने खाद्य तेल तयार केले जाते. मोहरी, सोयाबीन, कापूस, भुईमूग बियांपासून काढलेले तेल 2 वेळा शुद्ध करून बाजारात आणले जाते. सर्व समाजातील लोकांच्या दैनंदिन आहारात तेलाचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो. कच्चे सोयाबीन तेल खाण्यासाठी हानिकारक असल्याने ते गाळून शुद्ध केल्यानंतर खाण्यासाठी वापरले जाते. रिफाइंड तेलाला बाजारात सर्वाधिक मागणी आहे. दक्षिण भारतात सोयाबीन तेल, मोहरीचे तेल, शेंगदाणा तेल याबरोबरच खोबरेल तेलाचा वापर अन्नात केला जातो.

खाद्यतेल उत्पादनात मोठा प्रकल्प सुरू करण्याची क्षमता कच्चा माल, यंत्रसामग्री आणि खर्चाची मर्यादा यावर अवलंबून असते. पारंपरिक तेल गावात मिळते; परंतु रिफाइंड तेल आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून चांगले असल्याने बाजारात खूप मागणी आहे.

खाद्यतेल निर्मिती कारखान्यात तेलबियांपासून जास्तीत जास्त तेल काढले जाते. शुद्धीकरण संयंत्रातून डिंक, प्रोटीनेशियस पदार्थ, म्युसिलेज असे हानिकारक पदार्थ तेल शुद्धीकरण प्रक्रियेद्वारे वेगळे केले जातात. शुद्ध तेल तयार केले जाते. या प्रक्रियेत तेल एका टाकीत काही दिवस ठेवले जाते. तेल पाण्यापेक्षा हलके असल्याने तेल वर राहते. टाकीच्या तळाशी पाणी आणि कचरा राहतो. ही एक साधी प्रक्रिया आहे. त्यामुळे वेळेची बचत होते. आज तेल शुद्धीकरणासाठी शुद्धीकरण सयंत्राचा वापर केला जातो.

तेल उत्पादन आणि शुद्धीकरण प्रकल्प सुरू करण्यापूर्वी शास्त्रोक्त प्रशिक्षण घेणे आवश्यक आहे. पुस्तकांच्या आधारे असे प्रकल्प सुरू करू नका. खादी ग्रामोद्योग मंडळाच्या वतीने खाद्य तेल निर्मिती प्रकल्प सुरू करणाऱ्या उद्योजकांना प्रोत्साहन आणि प्रशिक्षण दिले जाते. या उद्योगासाठी मंडळाकडून कर्ज स्वरूपात अनुदान दिले जाते. देशातील प्रत्येक व्यक्ती आपल्या दैनंदिन आहारात तेलाचा वापर करतो.

आपण बाजारात खाद्यतेल उद्योगांचे अनेक ब्रँड पाहतो. उद्योग – व्यवसायाची स्पर्धा तीव्र असेल, तर ग्राहकांचीही कमतरता नसते. खाद्यतेलाचा पुरवठा घाऊक विक्रेते, साठेबाज त्यांच्या मागणीनुसार करू शकतात. यासोबतच ग्रामीण आणि शहरी भागातील प्रत्येक किराणा दुकानात तेलाची विक्री होते. मोठी हॉटेल्स, ढाबा, रेस्टॉरंट, मॉल्स, सुपर मार्केट्स येथे आवश्यक वजनाचे वेष्टनबंद केलेले तेल विकू शकता. या उद्योगासाठी एक्सपेलर मशीन, फिल्टर, ब्लीचिंग आणि पॅकिंग मशीन, हँडप्रेस कॉम्प्रेसिंग मशीन, केज प्रेस, इलेक्ट्रिक मोटर बोर्ड व बॉल कॉम्प्रेसिंग मशीन इत्यादी यंत्रसामग्रीची आवश्यकता असते.