कोबी

कांदावर्गीय भाज्यांमध्ये कोबीचा समावेश होतो. कोबीपासून वेगवेगळे चविष्ट पदार्थ बनविले जातात. मिरची-मसाल्याची भाजी, कुरकुरीत भजी बनविण्याबरोबरच कच्च्या कोशिंबिरीची लज्जत वाढविण्यासाठी कोबी वापरतात. चिनी खाद्यपदार्थांमध्ये तर कोबीचा मान वरचा असतो. त्यामुळे कोबी लागवडीला विशेष महत्त्व आहे. कोबीची लागवड प्रामुख्याने सेंद्रिय पदार्थांनी समृद्ध असलेल्या वालुकामय ते भारी जमिनीवर केली जाते. सुरुवातीच्या पिकांना हलकी माती आवश्यक असते. उशीरा येणारी पिके जड जमीन ओलावा टिकवून ठेवत असल्यामुळे चांगली वाढतात.
भाजीपाला पीक असणारी ही मिटलेल्या पानांची हिरवी-पोपटी भाजी जीवनसत्व ‘अ’ आणि ‘क’चा समृद्ध स्त्रोत आहे. तसेच त्यात फॉस्फरस, पोटॅशियम, कॅल्शियम, सोडियम आणि लोहसारखी खनिजे असतात. कोबी आपण कच्चा तसेच शिजवूनही खाऊ शकतो. भारतात कोबी मुख्यतः हिवाळ्यात सपाट प्रदेशात उत्पादित केला जातो. चांगला निचरा होत असलेल्या चिकणमातीच्या जमिनीत उत्तम परिणाम मिळतो. जास्त आम्लयुक्त मातीत कोबीचे पिक चांगले वाढू शकत नाही. ‘गोल्डन एकर’, ‘पुसा मुक्ता’, ‘पुसा ड्रमहेड’, ‘के-१’,’ प्राइड ऑफ इंडिया’, ‘कोपनहेगन’, ‘गंगा’, ‘पुसा सिंथेटिक’, ‘श्रीगणेश गोल’, ‘हरियाणा’, ‘कावेरी’, ‘बजरंग’ या कोबीच्या लोकप्रिय जाती आहेत.
कोबीच्या शेतीसाठी जमीन चांगली नांगरून घ्यावी. ३-४ वेळा नांगरणी करून माती समतल करावी. शेवटच्या नांगरणीच्या वेळी चांगले कुजलेले शेण मातीत मिसळावे. सप्टेंबर ते ऑक्टोबर हा सपाट भागातील लागवडीसाठी योग्य काळ आहे. हिवाळ्यात १० ते १५ दिवसांच्या अंतराने या पिकास पाणी द्यावे लागते. कोवळ्या रोपांना वनस्पतीजन्य अवस्थेत पुरेसे पाणी द्यावे. बाजाराच्या गरजेनुसार पिकांची काढणी करता येते. जास्त मागणी आणि जास्त भाव असताना पीक लवकर काढले जाते. या पिकांची कापणी चाकूच्या सहाय्याने केली जाते.