मेणबत्ती व्यवसाय
मेणबत्ती व्यवसाय हा कमी खर्चात करता येऊ शकणारा व चांगली आर्थिक कमाई करून देणारा आहे. मेणबत्तीचा वापर अलीकडे वाढला आहे. ख्रिस्ती धर्मात तर मेणबत्तीला महत्त्वाचे स्थान आहे. दिवाळीत काही मराठी कुटुंबेही मेणबत्त्यांनी घर सजवताना दिसतात. जत्रांमध्ये मेणबत्त्यांची आरास केलेली दिसते. मेणबत्ती व्यवसाय करण्यासाठी मेणबत्ती धागा रिळ, एरंडेल तेल, पॅराफिन मेण, थर्मामीटर, ओव्हन, सुवासिक वासासाठी अत्तर, विविध रंग आणि यंत्रसामग्री वापरली जाते.

मेणबत्ती तयार करण्याच्या विविध पद्धती आहेत. पहिली म्हणजे पारंपरिक पद्धत अर्थात मेणबत्ती प्रक्रिया हाताने करणे ही होय. दुसरी म्हणजे अर्ध स्वयंचलित यंत्र किंवा पूर्णतः स्वयंचलित यंत्राद्वारे मेणबत्त्या बनविल्या जातात. यंत्राद्वारे मेणबत्ती बनविण्यासाठी जास्त कष्ट घ्यावे लागत नाहीत. हाताने मेणबत्ती तयार करण्यासाठी सुरुवातीला उष्णता देऊन मेण वितळवावे लागते. त्यानंतर मेणबत्ती ज्या आकाराची मेणबत्ती बनवायची आहे, त्या साच्यात गरम मेण ओतून ते थंड होईपर्यंत थांबावे लागते. थंड झाल्यानंतर ते मेण मेणबत्तीचा आकार घेते. मोठ्या आकाराच्या सुईने मेणाच्या मधोमध धागा घातला जातो; आणि पुन्हा गरम मेण टाकून ते एकजीव केले जाते. अशा प्रकारे तयार झालेली मेणबत्ती वेष्टनबंद करून विक्रीस जाते.
हा व्यवसाय करण्यासाठी निश्चित जागा हवी. तो मोठीच हवी असे नाही. व्यवसायासाठी जागा निवडताना हवेशीर खोली बघावी. तिथे मेण वितळवण्यासाठी पर्याप्त जागा असावी. त्याचबरोबर मेणबत्ती व्यवसायासाठी लागणारा कच्चा माल व तयार केलेल्या मेणबत्ती त्या खोलीत ठेवण्यासाठी पुरेशी जागा असावी. स्वयंचलित यंत्राद्वारे मेणबत्ती बनवत असाल तर साधारणपणे तासाला १००० ते १२०० मेणबत्त्या बनविता येतात. हेच काम जर हाताने करत असाल तर सर्वसाधारणपणे एक व्यक्ती दिवसाला ८० ते १०० मेणबत्त्या अगदी सहज तयार करू शकतो.

यंत्राचा विचार करीत असल्यास उत्पादन क्षमतेनुसार रु.३०,००० पासून रु.३ लाख ५० हजारपर्यंत विविध यंत्रे बाजारात उपलब्ध आहेत. सर्वसाधारणपणे ३ प्रकारची यंत्रे मिळतात. मॅन्यूअल यंत्र हाताळणे सोपे असून ताशी १००० पर्यंत मेणबत्ती याद्वारे बनवू शकता. या यंत्रामध्ये कोणतेही आधुनिक तंत्रज्ञान वापरण्यात आले नसून बऱ्याचशा गोष्टी स्वतःला कराव्या लागतात. अर्ध स्वयंचलित यंत्राने मॅन्यूअलच्या तुलनेत जास्त जलद आणि चांगले काम करता येते. पूर्ण स्वयंचलित यंत्राने विविध आकाराच्या मेणबत्त्या बनविता येतात. वाढदिवसाची मेणबत्ती गोलाकार, आयताकार, चौकोनी कशीही करू शकता.
मेणबत्ती विक्रीसाठी पाठविताना ती छानपैकी वेष्टनबंद करावी लागते. सर्वसाधारण पणे मेणबत्तीच्या आकाराचा ‘कार्डशीट’ कागदाचे छोटे खोके तयार करून घेतला जातो. मेणबत्ती प्लॅस्टिकमध्ये गुंडाळून त्या खोक्यांमध्ये बंद केली जाते. खोक्यावर कंपनीचे नाव व इतर माहिती असलेले लहानसे आकर्षक पत्रक लावले जाते.