महाराष्ट्राच्या पूर्वेकडील तलावांचा जिल्हा म्हणजे गोंदिया ! नव्याने निर्माण झालेल्या या जिल्ह्यात अनेक प्रेक्षणीय स्थळे आहेत. गोंदियास ऐतिहासिक वारसा लाभलेला आहे. महानुभाव पंथाचे संस्थापक श्री चक्रधर स्वामी यांचे वास्तव्य या भागात होते, असा उल्लेख आहे. येथे वाकाटककालीन वसाहतीचे अवशेष आढळले आहेत. महाराष्ट्र शासनाच्या पुरातत्व विभागाने याठिकाणी उत्खनन करून इ.स.पहिल्या शतकातील वीट मंदिर प्रकाशात आणले.
‘नवेगावबांध’ येथे राष्ट्रीय उद्यान असून या उद्यानाच्या परिसरात ‘डॉ. सलीम अली पक्षी अभयारण्य’ आहे. ‘सालेकसा’ येथे २५,००० वर्षापूर्वीची गुंफा आहे. तेथे पाषाणयुगातील काही हत्यारे सापडली आहेत. सालेकसा येथील ‘हजरा’ धबधबा पर्यटकांमध्ये विशेष लोकप्रिय आहे. गोंदिया शहर हे तांदळाच्या गिरण्या व तेंदूपानाच्या संकलनाचे महत्त्वाचे केंद्र आहे. ‘नागझिरा’ हे ठिकाण गोरेगाव तालुक्यात असून येथील वन्य प्राणी अभयारण्य प्रसिद्ध आहे.
‘वैनगंगा’, ‘वाघ’, ‘बावनवडी’, ‘पांगोली’, ‘चुलबंद’ व ‘गाढवी’ या नद्या येथे पाहता येतील. ‘गाढवी’ नदीवरील ‘इटियाडोह’ हा सर्वात मोठा प्रकल्प तसेच ‘शरपूर’, ‘पुजारीटोला’, ‘कालिसराड’ ही धरणे येथे आहेत. याशिवाय मानगड, संग्रामपूर, बोदलकसा इत्यादी ठिकाणीही छोटी धरणे आहेत. ‘नवेगाव बांध’ हा या जिल्ह्यातील सर्वात मोठा तलाव फार सुंदर आहेच; शिवाय ‘माजागड’, ‘रेंगोपार’, ‘चुलबंद’, ‘उमरझरी’, ‘रिसपार’, ‘बोदलकसा’, ‘संग्रामपूर’, ‘खळबंदा’, ‘चोरखमारा’ इत्यादी छोटे-मोठे तलाव येथील सौंदर्य अधिक वाढवितात.
खनिजसंपत्तीने समृद्ध असणाऱ्या गोंदिया जिल्ह्यात ग्रेनाईट, मँगनीज, लोहखनिज, क्रोमाईट, कायनाईट, सिझियम, व्हॅनडियम ही खनिजे पाहण्यास मिळतात. येथे पर्यटक उद्योगधंद्यांना भेटी देऊ शकतात. माडगी-तिरोडा येथे मँगनीज शुद्धीकरण कारखाना, गोंदिया, तिरोडा, गोरेगाव, आमगाव, मुंडिकोटा येथे धान गिरण्या आणि चंगेरी-गोदिया येथे कागद कारखाना आहे. या जिल्ह्यात तलावांची संख्या जास्त असल्याने येथे मत्स्यशेती आणि गोड्या पाण्यातील मासेमारी मोठ्या प्रमाणात चालते. ‘इटियाडोह’ व ‘आंभोरा’ येथे मत्स्यबीज प्रजनन केंद्रे आहेत. एकूणच, गोंदिया जिल्हा हा महाराष्ट्रातील एक उत्तम प्रेक्षणीय स्थळ आहे.