आंबटगोड रसाळ संत्री !

भारतीय फळांनी आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत आपली विशेष ओळख निर्माण केली आहे. यातील बहुतांश फळे ही भारत सरकारकडून ‘जीआय’ टॅग मिळालेली आहेत. देशाच्या विविध भागातून विदेशात फळांची निर्यात होते. अलीकडेच महाराष्ट्र , कर्नाटक, मणिपूर आणि अरुणाचल प्रदेशात पिकविल्या जाणाऱ्या संत्र्यांना भौगोलिक मानांकन टॅग देण्यात आला आहे. ही फळे विशिष्ट ठिकाणची माती आणि हवामानात चांगल्या पद्धतीने तयार होतात. त्यामुळे त्यांची चव, सुगंध, पोत आणि पोषण हे सामान्य फळांपेक्षा खास असते.
या संत्र्यांविषयी थोडेसे :

कूर्ग ऑरेंज
‘कर्नाटक कूर्ग ऑरेंज’ला भारत सरकारने ‘जीआय’ टॅग दिला आहे. पश्चिम घाटातील डोंगराळ भागात या संत्र्याचे उत्पादन घेतले जाते. ‘कूर्ग’ संत्र्याचा आकार मध्यम असतो. साल घट्ट असते. रंग पिवळा आणि आतील लगदा गडद केशरी, कोमल व रसाळ असतो. त्याचा रस आम्ल आणि साखर यांचे मिश्रण असलेल्या गुणवत्तेचा मानक आहे. ‘कूर्ग’ संत्र्यांची कर्नाटकातील ‘कोडगु’, ‘हसन’, ‘चिकमंगळूर’ जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते.

अरुणाचलची संत्री
ईशान्येकडील फळे आणि भाज्यांनी जगभरात पसंती मिळविली आहे. आंबट-गोड चवीची ही संत्री गोल आणि आकाराने मध्यम असते. हे ‘मँडरीन’ संत्र्यासारखेच फळ आहे, त्यापैकी बहुतेक फळे दुबईला निर्यात केली जातात. रसाळ लगद्याने समृद्ध असणारी ‘मँडरीन’ संत्री अरुणाचलच्या मातीत आणि हवामानात चांगली वाढतात.
मणिपूरची ‘तामेंगलांग मंडारीन’ संत्री
मणिपूरच्या ‘तामेंगलांग मंडारीन’ संत्र्याबद्दल ऐकले असेलच. या संत्र्यांचे वजन 232.76 ग्रॅम पर्यंत आहे, जे त्यांच्या अद्वितीय आंबट-गोड चवीसाठी प्रसिद्ध आहे.

नागपूरची संत्री
महाराष्ट्रातील नागपुरात पिकविलेली संत्री देशभरात ‘नागपुरी’ संत्र्याच्या नावाने विकली जाते. बस आणि रेल्वे स्थानकांवर ही संत्री सहज विकली जात असल्याचे पहायला मिळते. या संत्र्यावर प्रक्रिया करून सरबत, कँडी, जेली इ. पदार्थ बनविता येत असल्यामुळे परदेशातही ‘नागपुरी’ संत्र्यांना मोठी मागणी आहे. वेळोवेळी ‘अपेडा’ आणि महाराष्ट्र राज्य कृषी पणन मंडळही मागणीनुसार दुबईसह अनेक देशांमध्ये या संत्र्यांची निर्यात करतात.
जालना नागपुरी
महाराष्ट्रातील ‘जालना’ संत्र्यांना ‘जीआय’ टॅग मिळाला आहे. या संत्र्यांमध्ये उच्च टीएसएस असते, जे गोडपणाचे सूचक आहे. हा संत्र्याचा न्यूसेलर प्रकार आहे, ज्याची साले खूप जाड असतात. या संत्र्यांमध्ये भरपूर पोटॅशियम व नायट्रोजन हे घटकदेखील आढळतात.