अमेरिकेतील ‘सिॲटल’ हे जातीवर आधारित भेदांवर कायद्याने बंदी घालणारे त्या देशातील पहिले शहर ठरले आहे. क्षमा सावंत यांनी या प्रस्तावाची आणि ‘सिॲटल’ नगर परिषदेच्या या ऐतिहासिक निर्णयाची जगभर चर्चा झाली. हा प्रस्ताव मांडण्यापूर्वी सावंत यांना भारतीय वंशाच्या अमेरिकेतील कट्टरवादी गटाचा तीव्र विरोधही सहन करावा लागला.
‘सिॲटल’ मधून आलेल्या या वृत्तामुळे क्षमा सावंत यांचेही नाव जगभर पोहोचले. क्षमा सावंत मूळच्या पुण्याच्या ! त्यांचा जन्म १९७३ सालचा. बालपण आणि शिक्षण १९९६ पर्यंत मुंबईत झाले.
त्यांची आई इतिहास व भूगोल विषयांची शिक्षिका होती. वडील अभियंता होते. क्षमा तेरा वर्षांच्या असताना मद्यधुंद कारचालकामुळे झालेल्या अपघातात वडिलांचे निधन झाले. क्षमा मध्यमवर्गीय कुटुंबात जन्मल्या असल्या, तरीही जातिव्यवस्थेचे परिणाम आणि आजूबाजूला आत्यंतिक गरिबी पाहतच त्या मोठ्या झाल्या. यामुळे त्यांच्या विचारांना निश्चित दिशा मिळाली; आणि त्या समाजवादी विचारसरणीकडे वळल्या. त्यांनी १९९४ मध्ये संगणक शास्त्रामध्ये मुंबई विद्यापीठाची पदवी मिळविली. विवाहानंतर त्या अमेरिकेत गेल्या. तेथे ‘मायक्रोसॉफ्ट’मध्ये सॉफ्टवेअर अभियंता म्हणून त्यांनी दीड वर्ष काम केले.
अर्थशास्त्रात पदवी मिळविल्यानंतर त्यांनी ‘नॉर्थ कॅरोलिना स्टेट युनिव्हर्सिटी’ मधून २००३ मध्ये पीएच. डी. मिळविली. २००६ पासून त्या ‘सिॲटल’ मध्ये रहायला गेल्या; आणि तेथील ‘सोशालिस्ट अल्टरनेटिव्ह’शी जोडल्या गेल्या. महिला समानता, तसेच कष्टकऱ्यांसाठी काम करण्यास सुरुवात केली. २०१२ मध्ये वॉशिंग्टन राज्याच्या प्रतिनिधी सभेसाठी समाजवादी पर्यायी उमेदवार म्हणून त्यांनी निवडणूक लढविली. या निवडणुकीत त्यांना २९ टक्के मते मिळाली. ‘डेमोक्रॅट’ पक्षाच्या उमेदवाराला हरवून अमेरिकेच्या प्रमुख शहरात निवडून आलेल्या त्या पहिल्या समाजवादी महिला ठरल्या. ‘भारतातून आल्यामुळे साहजिकच अमेरिकेसारख्या श्रीमंत देशामध्ये गरिबी नावालाही नसेल, कुणीही बेघर नसेल, अशीच अपेक्षा होती; परंतु इथे आल्यानंतर दिसलेले चित्र अगदी त्याउलट होते,’ असे त्यांनी एका मुलाखतीत म्हटले आहे.
‘सिॲटल’ मधील वटहुकुमामुळे जातिअंताच्या त्यांच्या लढाईला नवे बळ लाभले आहे.