पुण्यातील विसापूर किल्ला

‘विसापूर’ किल्ला हा महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यात विसापूर गावाजवळ असणारा एक डोंगरी किल्ला आहे. हा लोहगड-विसापूर तटबंदीचा एक भाग आहे. विसापूर गाव पुणे जिल्ह्य़ात ‘माळवली’ रेल्वे स्थानकापासून ५ ते ६ किमी अंतरावर आहे. त्याची समुद्रसपाटीपासून उंची 1084 मीटर आहे. हा किल्ला लोहगडाच्या पठारावर बांधला आहे.

विसापूर किल्ला लोहगड किल्ल्यापेक्षा मोठा आणि उंचावर आहे. मराठा साम्राज्याचे पहिले पेशवे बालाजी विश्वनाथ यांनी 1713-1720 दरम्यान हा बांधला होता. विसापूर किल्ला लोहगडापेक्षा खूप नंतर बांधला गेला; पण दोन्ही किल्ल्यांचा इतिहास एकमेकांशी घट्ट जोडलेला आहे. 1818 मध्ये लोहगड-विसापूर ब्रिटिशांनी ताब्यात घेतला. कर्नल प्रोथरचे त्यावर नियंत्रण ठेवले.

ब्रिटिशांकडून विसापूरचे सामरिक महत्त्व लक्षात घेता, ‘उत्तर कोकण’ आणि ‘दक्षिण कोकण’ हे दोन्ही दरवाजे उडवले गेले. काही झोपड्या वगळता, तिथे काहीही उभे राहिले नाही. याउलट, लोहगड किल्ल्याचा काही भाग अजूनही शाबूत आहे.

Leave A Comment:

Your email address will not be published. Required fields are marked *