शेती

अक्रोड आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. लोक स्मरणशक्ती वाढवण्यासाठी, स्नायू तयार करण्यासाठी आणि स्वत:ला सक्रिय आणि उर्जेने परिपूर्ण ठेवण्यासाठी अक्रोड फळांचे सेवन करतात. बदाम, अक्रोड, बेदाणे, काजू असे ड्रायफ्रूट्स अनेक लोक रोज खातात. हा पोषक तत्वांचा खजिना आहे. पण ड्रायफ्रुट्स खाणे जास्त फायदेशीर आहे. त्यांच्याकडून मिळणारी…

स्वच्छ सूर्यप्रकाश आणि उष्ण हवामानात जोमाने वाढणाऱ्या मुगाची लागवड शेतकरी करतात. मागील काही वर्षांमध्ये मुगाला चांगले दर मिळू लागले आहेत. पावसाळ्याबरोबरच उन्हाळ्यातही चांगली सिंचन व्यवस्था असल्यास मुगाची शेती करता येते.  मूग पीक ६० ते ६५ दिवसांत पक्व होते. या काळात पाणी नियमित द्यावे लागते. उन्हाळी…

सोयाबीन हे एक तेलबिया पीक आहे. सोयाबीनचे मूळ पूर्व-आशिया आहे; मात्र आता ते  सर्वत्र उत्पादित केले जाते. सोयाबीनचा वापर तेल, जैवइंधन, रंग आणि इतर काही वापरासाठी देखील केला जातो. गृहिणी धान्यापासून पीठ बनविताना त्यात सोयाबीन आवर्जून टाकतात. त्यामुळे पोळी, भाकरी मऊसर होते. पाण्याचा चांगला निचरा…

‘जवस’ हे एक तेलबिया पीक आहे. याद्वारे तैलरंग, सौम्य साबण, छपाईची शाई बनविली जाते. वंगण, मलम यासाठीही ‘अळशी’च्या तेलाचा उपयोग होतो. तेल काढून उरलेली पेंड गुरांच्या सकस खाद्यासाठी आणि खत म्हणून वापरली जाते. या तेलाचा उपयोग दुभती जनावरे यांच्याकरिता रेचक म्हणून करतात. जवसाला मराठीत ‘अळशी’,…

भारतात करडई पिकाची लागवड प्रामुख्याने तेलासाठी केली जाते. करडईच्या बियांमध्ये 24 ते 36 टक्के तेल आढळते. करडईचा वापर रंगात केला जातो. करडईपासून तयार केलेल्या रंगांची जागा सध्या कृत्रिम रंगांनी घेतली आहे. हे तेल स्वयंपाकासाठी वापरले जाते. साबण, रंग, लिनोलियम आणि त्यांच्याशी संबंधित पदार्थ तयार करण्यासाठी…

पदार्थाला तडका देऊन चव वाढविणारी मोहरी फोडणीच्या तेलात तडतडली की सुरेख वास दरवळतो. मोहरीला  हिंदीत ‘राई’, ‘बनारसी राय’, ‘काले सरसों’ म्हणतात. गुजरातीत ‘राई’, काश्मिरीत ‘सरिसा’, तेलुगुमध्ये ‘अवलु’, तमिळमध्ये ‘कडुगो’, मल्याळममध्ये ‘ कडुकू’, तर कन्नडमध्ये ‘सावे’ या नावाने ओळखली जाते. भारत मोहरी तेलाच्या लागवडीत जगातील चौथ्या…

पदार्थांना रुचकर बनविणाऱ्या तिळाचे तेल स्वयंपाकासाठी वापरले जाते. तीळ आरोग्याच्या दृष्टीनेही उत्तम आहेत. सौंदर्यप्रसाधनातही हे तेल मोलाची भूमिका बजावते. तीळ लागवडीत राजस्थान अग्रेसर आहेच; परंतु महाराष्ट्रातही  तिळाचे उत्पादन विशेषत्वाने घेतले जाते. खरीप हंगाम तीळ लागवडीसाठी सर्वात योग्य असल्याचे मानले जाते. या पिकाचे वैशिष्ट्य म्हणजे तिळाची…

आले हे आरोग्यदायी मसाल्यांपैकी एक आहे. आले पदार्थाची चव वाढवते, शिवाय हे आरोग्यदायी आहे. आल्याचा वापर मसाला, औषध, सौंदर्यवर्धक म्हणून केला जातो. हिवाळ्यात खोकला, सर्दी इत्यादींवरही याचा वापर होतो. आल्याचे तेल आणि पावडर औषधांमध्येही वापरले जाते. आल्याची शेती हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार असून त्याच्या लागवडीत…

सूर्याचे अनुसरण करून त्याच्या थेट किरणांच्या दिशेने वळत असल्याने या फुलास ‘सूर्यफूल’ म्हणतात. हे देशातील महत्त्वाचे तेलबिया पीक आहे. हलका रंग, सौम्य चव आणि हृदयाच्या रुग्णांसाठी चांगले असणारे उच्च पातळीचे लिनोलिक ॲसिड यामुळे सूर्यफूल तेल सर्वात लोकप्रिय आहे. सूर्यफुलाच्या बियांमध्ये सुमारे ४८ ते ५३ टक्के…